ઉતરાયણ કેમ ઉજવાય છે?
ઉતરાયણ ગુજરાતમાં ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જે પ્રકૃતિ સાથે જોડાયેલું અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વ ધરાવે છે. આ તહેવાર 14 જાન્યુઆરીના આસપાસ ઉજવવામાં આવે છે, જે દિવસે સુર્ય દક્ષિણાયનમાંથી ઉત્તરાયણમાં પ્રવેશ કરે છે. આ એ સમય છે જ્યારે દિવસ લાંબા અને રાતો ટૂંકી થવા લાગે છે. Ahmedabad માં વિશાળ કાય જગ્યા માં International Kite Festival At Ahmedabad નું આયોજન કરવામાં આવે છે.
ઉતરાયણના પૌરાણિક અને ધાર્મિક કારણો
- પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે, ઉત્તરાયણનો સમય દેવતાઓ માટે પવિત્ર ગણાય છે. મહાભારતમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભીષ્મ પિતામહે ઉત્તરાયણ દરમિયાન પોતાનો જીવ છોડવાનો નક્કી કર્યો હતો, કારણ કે આ સમય મોક્ષ માટે શ્રેષ્ઠ ગણાય છે.
- ઉત્તરાયણને શ્રેષ્ઠ કર્મ કરવા માટેનું પવિત્ર સમય ગણવામાં આવે છે. આ દિવસે લોકોને દાન, પૂજા અને શ્રદ્ધાના કાર્યો કરવાનું મહત્વ છે.
Content of Uttarayan

Uttarayan Celebration In Ahmedabad
વૈજ્ઞાનિક મહત્વ
ઉતરાયણ એ એ દિવસ છે જ્યારે સૂર્ય દક્ષિણ ગોળાર્ધમાંથી ઉત્તર ગોળાર્ધ તરફ પ્રગતિ કરે છે. આથી દિવસ લાંબા થવા લાગે છે અને રાત ટૂંકી થાય છે. શિયાળાની ઋતુ સમાપ્ત થઈને વસંતના આગમનનો આ સમય છે. વસંતને નવી શરૂઆતનો સમય માનવામાં આવે છે, જે જીવનમાં ઉર્જા અને નવી આશાઓ લાવે છે.
ખેતી અને કુદરત સાથે જોડાણ
ઉતરાયણ એ ખેડૂત માટે ખૂબ મહત્વનો તહેવાર છે. શિયાળાની ઋતુ પછી નવા પાકના આગમનનો આ સમય છે. ખેડૂત માટે આ સમૃદ્ધિનો સમય છે, અને તે માટે કુદરતનો આભાર માનવામાં આવે છે. આ તહેવાર એ ખેતરોમાં નવા જીવનની શરૂઆતનું પ્રતીક છે.
kite festival – Ahmedabad

ગુજરાતમાં ઉત્તરાયણનું સૌથી મોટું આકર્ષણ એટલે kite festival. આ તહેવાર દરમિયાન આકાશ રંગબેરંગી પતંગોથી ભરાઈ જાય છે. ઘણી મોટી સંખ્યા માં દેશ વિદેશ ના લોકો Uttarayan Celebration In Ahmedabad માં ભાગ લેવા માટે આવે છે.
- “કાઈ પો છે!”: પતંગ લડાવતી વખતે છત પરથી “કાઈ પો છે!” અને “લાપેટ!” જેવા નાદ તહેવારનો મિજાજ વધુ પ્રભાવશાળી બનાવે છે.
- આંતરરાષ્ટ્રીય કાઇટ ફેસ્ટિવલ: અમદાવાદના સાબરમતી રિવરફ્રન્ટ પર આયોજિત આ ફેસ્ટિવલમાં દેશ-વિદેશના પતંગપ્રેમી જોડાય છે. તેઓ અદ્ભુત અને અનોખા ડિઝાઇનની પતંગો રજૂ કરે છે, જે સમગ્ર દુનિયાનું ધ્યાન આકર્ષે છે.
- રાત્રિના પતંગોત્સવ: ઉતરાયણની રાત્રે પણ ઉજવણી એક મજેદાર પ્રથાની જેમ ઉજવાય છે. લાઇટેડ પતંગો આકાશને દીપાવતી હોય છે.
ખાણીપીણી અને મોજમસ્તી
ઉતરાયણનો તહેવાર ખાણીપીણી વગર અધુરો લાગે છે. ગુજરાતી ઘરોમાં આ દિવસ માટે ખાસ વાનગીઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
- વિશિષ્ટ વાનગીઓ: તિલ-ગોળના લાડુ, ચીકી, ઊંધિયું અને જીન્જરા ગોળ વગેરે ખાવાનું લોકો માણે છે.
- કુટુંબ સાથેનો સમય: આ તહેવાર લોકો માટે પરિવાર અને મિત્રોની નજીક રહેવાનો અવસર છે. છત પર બધા ભેગા થઈને પતંગ ચગાવવાનું આનંદ લે છે.
પર્યાવરણીય અને સામાજિક જાગૃતિ
તાજેતરના વર્ષોમાં ઉતરાયણની ઉજવણી પર પર્યાવરણપ્રેમી લોકો દ્વારા જાગૃતિ લાવવામાં આવી છે. પ્લાસ્ટિકના દોરાના ઉપયોગથી ચકમો આપવામાં આવ્યો છે, કારણ કે તે પક્ષીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે.
- ઇકો–ફ્રેન્ડલી ઉજવણી: કાગળની પતંગો અને પરંપરાગત ડોરનો ઉપયોગ કરી તહેવારની મજા લેવાની પ્રથા જાગૃત કરવામાં આવી છે.
- સામાજિક એકતા: આ તહેવાર બધા ધર્મના લોકો એકસાથે માણે છે, જે સમાજમાં એકતાનું પ્રતીક છે.
kite festival – Ahmedabad Location
Kite Festival Ahmedabad નું આયોજન Ahmedabad Sabarmati Riverfront ઉપર કરવામાં આવે છે. જેનું આયોજન Gujarat Tourism દ્વારા કરવામાં આવે છે.
Location kite festival-Ahmedabad: Click Here for location
Itinerary
11th January
2025
12th January
2025
Ahmedabad, Surat, Rajkot & Vadodara
13th January
2025
Ahmedabad, Shivrajpur & Kevadiya
14th January
2025
Traditional foods during Uttarayan in Ahmedabad
ઉતરાયણ માત્ર પતંગ ચગાવાનો તહેવાર જ નહીં, પણ ખાસ વાનગીઓ અને લજ્જતદાર ભોજનની મજા માણવાનો અવસર પણ છે. અમદાવાદમાં ઉતરાયણના તહેવાર દરમિયાન પરંપરાગત વાનગીઓ ખાસ કરીને તૈયાર થાય છે, જે તહેવારની મજાને દગ્ગુણું કરી દે છે. આ વાનગીઓ ન માત્ર સ્વાદિષ્ટ છે પણ પૌષ્ટિક પણ છે.
1. તિલના લાડુ

ઉતરાયણનું તિલ અને ગોળ સાથે એક ખાસ સંબંધ છે. તિલના લાડુ ઉતરાયણની ઓળખ સમાન છે. તિલ તપાવવું અને તેને ગોળ સાથે મિક્સ કરીને લાડુ બનાવવું એ ઘરોમાં સામાન્ય દ્રશ્ય છે. તિલ અને ગોળ શરીરને ગરમ રાખે છે અને શિયાળાની ઠંડીમાં આરોગ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
2. ચીકી

તીલ, ગોળ અને મગફળીની ચીકી પણ ઉતરાયણમાં બહુ જાણીતી છે. બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી દરેકના મનપસંદ આ મીઠાઈ તહેવારને મીઠાશ આપે છે. ચીકી શિયાળામાં શક્તિદાયક અને પૌષ્ટિક ગણાય છે.
3. ઊંધિયું

ઉતરાયણનો દિવસ ઊંધિયાના વિના અધૂરો લાગે છે. આ પરંપરાગત ગુજરાતી વાનગી શાકભાજી, મસાલા અને તેલનું અનોખું મિશ્રણ છે. આમ તો ઊંધિયું મકરસંક્રાંતિ પર ખાસ બનાવાય છે, પરંતુ તે અમદાવાદના લોકો માટે ઉત્સવની જરૂરિયાત બની ગયું છે. તે પુરી અથવા પરોઠા સાથે પીરસવામાં આવે છે.
4. જલેબી

ઉતરાયણના તહેવારમાં ગરમागरમ જલેબી ખાવાનું એક અલગ જ આનંદ છે. આ મીઠાઈ ઘીઓમાં તળીને બનાવવામાં આવે છે અને લોકોને તહેવારના મીઠાશનો આનંદ આપે છે. સામાન્ય રીતે, જલેબી સાથે ફાફડા પણ પીરસવામાં આવે છે, જેનો સ્વાદ એટલો લહેજતી હોય છે કે તે અવિસ્મરણીય લાગે છે.
5. લાઢવા અને ગોળપાપડી
ગુજરાતી ઘરોમાં તહેવારના પ્રસંગે લાઢવા અને ગોળપાપડી બનાવાય છે. આ પૌષ્ટિક અને ત્વરિત ઊર્જા આપતી વાનગીઓ ખાસ કરીને પતંગ ઉડાડતી વખતે શરીરનું શક્તિ સ્તર જાળવવા માટે શ્રેષ્ઠ છે.
6. ગુંદરના લાડુ
શિયાળાની મોસમમાં શરીરને ગરમ રાખવા માટે ગુંદરના લાડુ ખાસ મહત્વ ધરાવે છે. ઘી, ગુંદર, સૂજી અને ડ્રાયફ્રૂટ્સથી બનાવાયેલી આ વાનગી આરોગ્યપ્રદ ગણાય છે.
7. ખીચડો
ઉતરાયણની સાંજમાં પતંગ ઉડાડવાના આનંદ બાદ ગરમાગરમ ખીચડો ખાવાની મજા અન્ય કોઈ વાનગીમાં નથી. ગુજરાતમાં આ વાનગી ઉત્તમ આરામદાયક ભોજન તરીકે ઓળખાય છે.
Makar Sankranti 2025
Makar Sankranti
મકર સંક્રાંતિ એ હિંદુ ધર્મમાં મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જે ભારતના વિવિધ ભાગોમાં વિવિધ પ્રકારથી ઉજવાય છે. ગુજરાતમાં આ તહેવાર ખાસ કરીને “ઉતરાયણ” તરીકે ઓળખાય છે અને પતંગોત્સવ માટે પ્રખ્યાત છે. મકર સંક્રાંતિના દિવસે સૂર્ય દેવ મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, જે દિવસને વિશેષ બનાવે છે. આ તહેવાર ધર્મ, વિજ્ઞાન અને પ્રકૃતિનો સમન્વય દર્શાવે છે.
મકર સંક્રાંતિનો અર્થ અને મહત્વ
“મકર સંક્રાંતિ” શબ્દમાં “મકર”નો અર્થ મકર રાશિ અને “સંક્રાંતિ”નો અર્થ સંક્રમણ થાય છે. આ દિવસે સૂર્ય દક્ષિણાયનમાંથી ઉત્તરાયણમાં પ્રવેશ કરે છે, જેનો અર્થ છે કે શિયાળાની ટાઢી મોસમમાં ઘટાડો થાય છે અને દિવસો લાંબા થવા લાગે છે. આ સમય આર્થિક સમૃદ્ધિ, પ્રકૃતિના પુનર્જીવન અને નવા આરંભનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
How to participate in Ahmedabad Kite Festival
Ahmedabad Kite Festival માં ભાગ લેવા માટે સૌ પ્રથમ gujarat tourism ની official site ઉપર જઈને registration કરી શકાય છે. જેની લીંક નીચે પ્રમાણે ની રહેશે.
Registration link: Gujarat Tourism Click Here